massaal ‘zuiveren’ vorm van ‘doden’

18-8-2016

Het gaat IS-jihadisten er alleen maar om ons met hun geweld angst aan te jagen en zo de al geringe tolerantie v.h. Westen jegens moslims geheel te doen verdwijnen. Socioloog Shervin Nekuee stelt dat. Deels terecht denk ik. Bij ons zagen we voorheen zoiets ook bij de R.A.F, nl met geweld veel geweld uitlokken. De IS beoogt nu tevens islamitische jongeren, die in onze samenleving maar geen idealisme vinden, richting het M.O. te doen gaan. Als dit alles bij ons ook nog valt in een bedje van sluimerende onvrede, is ‘jihadisme’ te meer een reden, dat we als westerse mensen verstijven in onze eeuwenoude animositeit met de islam, zodat we ook nauwelijks solidariteit kunnen opbrengen voor slachtoffers daarvan. Zoals niet voor de nu in Turkije via een heksenjacht en massale ‘zuivering’ vervolgde en uit plattelands-emancipatie voortgekomen soefiachtige idealisten, nl de op dienst (hizmet) en dialoog gerichte Gülenisten, (mild islamitisch en net als de vrijzinnige Alevieten minder sterk gericht op de moskee). Terwijl ik aan het schrijven ben, liet het journaal op de straten van Istanbul een miljoen door Erdogan opgetrommelde demonstranten zien. Ze konden moeilijk thuis blijven. Niet alleen omdat ‘verklikkers’ je anders aangeven, maar ook om Erdogan gelijk te geven in zijn vijandbeeld, dus in z’n verdachtmakingen jegens de ‘zwarte’ (= ‘plattelands’) Turken als geproclameerde en dus ‘officiële’ (en dan helaas door velen geloofde) ‘zondebok’. Aan wie ook nog heel ongeloofwaardig door Erdogan op 18-8 mede de schuld wordt gegeven voor de PKK-aanslag in O. Turkije. Een ‘zondebok’, waarvan dan niet een enkeling, maar duizenden worden ‘gezuiverd’.  

  Dertiger jaren terug?

We staan er nauwelijks bij stil, dat hiermee praktijken uit de dertiger jaren jegens joden en andere groepen terug aan het komen zijn. De demonstraten komen ook om aan te tonen, dat zij zelf ‘onschuldig‘ zijn. Erdogan’s strategie is massa’s op de been te brengen en het Westen dan te kapittelen dat zij hem maar niet willen begrijpen, lees: niet geloven. Maar het laatste ligt niettemin in de lijn. Omdat:

– 1) Erdogan, loslippig als hij is, recent nog zei ‘een coup een geschenk van Allah’ te vinden of als ‘kans om de staat van Gülenisten te zuiveren’ (NRC 19-7); zoals hij ook – 2) ooit de democratie vergeleek met een ‘rijdende bus, waar je op springt indien nodig, maar uitstapt, als gewenst’, – 3) de lijst van de te arresteren rechters, openbare aanklagers en leraren – ja let wel ook gewone onderwijzers en leraren, die al heel moeilijk iets te maken konden hebben met de vreemde, zo niet voor het regime verdachte,  ‘putsch’ – al lang klaar lag en

– 4) velen van hen reeds eerder (16 juni) formeel betiteld werden als ‘terroristen’ via een wet, waarmee je elke andersdenkende en ook journalisten kunt oppakken,

– 5) door het uitschakelen van onafhankelijke rechters elk onderzoek naar de klungelige coup ongeloofwaardig wordt, terwijl Turkije ook nog de doodstraf wil invoeren en

– 6 ) Erdogan en zijn AK-partij medio juli een motie van de oppositie voor een grondig onderzoek naar de aanwezigheid van de IS in Turkije nog afwees, toen er op 12 juli ‘16 een IS-terreuraanslag op luchthaven Atatürk in Istanbul was. Een motie, omdat er hard bewijsmateriaal voorhanden is voor dubbelspel van Turkije, nl. van het ‘de IS zowel te bestrijden als deze te faciliteren’. Iets wat alleen te begrijpen is omdat  Turkije en IS beiden formeel soennieten zijn, maar de eerste tevens als NAVO-lid rekening moet houden met de VS. Dubbelspel? Wat er nu gebeurt, nl mensen massaal ‘zuiveren’ – het gaat al om 80.000, waarvan de helft is vastgezet, de gevangenissen puilen uit  – en ook nog Turken buiten het land (laten) bedreigen, is meer dan een spel. Je kunt dat rustig zien als een vorm van ‘doden’. En dat nog wel in de naam van democratie, terwijl de trias politica en dus een onafhankelijke rechtspraak tot het verleden behoort. Medio augustus is er het bericht, dat de Turkse justitie de charismatische leider S. Demirtas 5 jaar ‘achter de tralies wil laten zetten’. Vreemd en opmerkelijk, omdat zijn vooral Koerdische HDP bij een verkiezing de AK eens net een 50-plus meerderheid deed ontglippen. Verdacht ook omdat de justitie haar onpartijdigheid immers kwijt is en zo duidelijk wordt dat Turkije niet alleen bezig is te kiezen voor sektarisch islamisme, maar ook voor het sterk spelen van de nationalistische kaart. Dit AK-partij Turkije, – nu tevens geen rechtstaat meer -, kan in wezen moeilijk lid zijn van de EU, ook al zullen we ten behoeve van de slachtoffers in gesprek moeten blijven met dit land. Het lijkt immers zaak ons meeleven en solidariteit te tonen met de vele ‘gezuiverde’ Hizmet slachtoffers, die ik in m’n onderzoek leerde kennen als sympathieke op verzoening en integratie gerichte mensen. Zo lang de misbruik-gevoelige anti-terrorisme-wet van Turkije blijft, kan de EU moeilijk anders dan vast houden aan de afspraak dan niet akkoord te gaan met het vrij, d.w.z. zonder visum, reizen van Turken naar de EU.

(Dr Hans Feddema, antropoloog, voorheen jaren universitair docent (VU) ,historicus en publicist, deed recent sociologisch onderzoek in Turkije)

Dit artikel verscheen in Het Parool van 22-8-‘16 onder titel TOON SOLIDARITEIT MET VERVOLGDE HIZMETBEWEGING  en in een andere versie in ZamanVandaag (25-8-‘16) onder titel ZUIVEREN IS EEN VORM VAN DODEN