maart 2017

Verleiding van de macht

Een VVD, CDA, D’66, GroenLinks-coalitie, waar men nu over onderhandelt, lijkt me op zich een goede optie. Voor een jonge partij als GroenLinks lijkt ‘t van belang a)‘regieringsfähig’ te worden en b) D’66 in die coalitie te versterken in de richting van groensociaal. En laat de PvdA zich svp de tijd gunnen om zich op zichzelf te herstellen.)Maar m’n thema in deze column is meer ‘t buitenland en begint met Trump in de VS. Na Obama zien we via of met hem als narcistisch overkomende president ‘extreem rechts’ aan de macht. Minder de ‘Tea-party’ als wel de buitenparlementaire beweging in de VS. Risicovol op meerdere terreinen. We zien het al via het willen blokkeren van inreisvisa voor mensen uit zeven islamitische landen. Risico ook, omdat Steven Bannon naast en als het ‘brein’ van Trump in staat is een autoritaire staat te gaan creëren. We moeten afwachten of het een drama wordt á la Nixon, dan wel of het gaat meevallen, mede door tegenstand van het congres of geweldloos en/of juridisch verzet van onderop. Meen echter wel dat dit een zaak is die ‘tegen zit’.

In Z.-Afrika is er voorts met president Zuma ook iets inzake de verleiding van de macht, let wel een opvolger van de grote Mandela. Het raakt me omdat ik m’n eerste onderzoek als antropoloog in Z.A. deed onder drie Tswana-stammen en m’n dissertatie over hen opdroeg aan een tweede held van het land nl. Beyers Naudé. Jammer dat Zuma dit alles bezoedelt met zijn laakbaar omgaan met macht en nu met zelfs een soort coup. Zijn termijn eindigt eind dit jaar en hem wacht behalve protest van onderop een rechtsgeding . Hopelijk wordt z’n corruptie ongedaan gemaakt en is wat in deze nu tegenvalt, tijdelijk. Wat tenslotte in hoge mate tegen zit, is de situatie in Turkije, nadat Erdogan of zijn AKPA in het parlement een 50+1 positie kreeg. Hoe hij daarna autocratisch opereert, de rechtstaat ter zijde schuift, sterk naar het islamisme neigt en als ‘een Stalin van voorheen’ journalisten, rechters, leraren en Koerden massaal ‘zuivert’ via ontslag en/of arrestatie. En hoe er voorts ook meer sprake is van de ‘lange arm’ van Turkije tot ver over de grenzen. Dit gebeurt alles mede door Erdogan’s onjuiste opvatting van democratie nl.: ‘het volk kiest, maar mag daarna geen kritiek uitoefenen op de staatsmacht en de heersende elite’. De laatste indien nodig aanklagen mag eigenlijk ook niet in zijn perceptie. Kortom wel kiezen maar geen trias politica, wat juist de kern van democratie is. Periodiek bezoek aan Turkije vanwege familie aldaar is ineens is om begrijpelijke redenen nu minder het geval. Sommigen proberen het toch, maar worden nu zelfs hun paspoort afgepakt via het Turkse consulaat in R’dam. Nederland kon weinig doen, zij het recent ineens wel tegen het willen spreken van Turkse ministers in NL ten gunste van een ja voor het omstreden referendum. Of de actie tegen beide ministers wel handig was en/of juridisch gezien wel kan, is nog (zeer) de vraag. Ik ben dat met Joost Lagendijk wel eens. Maar gezien de provocatie en het dreigen met sancties, was ze op zich wel begrijpelijk, – het heeft Rutte overigens geen windeieren gelegd op 15-3 -, ook al is thans de-escalatie erg gewenst. Dat Erdogan zich ook met onze verkiezingen ging bemoeien en zelfs een negatief stemadvies gaf voor twee partijen, is niet te vatten. De Bosnische slachtoffers van de Serviërs in Srebrenica aan Nederland toe te schrijven ook. Idem het subtiel bedreigen van Europeanen m.b.t. hun veilig zijn op straat. Terwijl Bruno Kahl, hoofd van Duitse Buitenlandse Inlichtingendienst vanuit onderzoek van die dienst in Der Spiegel openbaar maakte, dat ‘de beweging van Fethulla Gülen niet achter de coup van juli 2016 zit’, beantwoord Erdogan dat met de jij-bak: ’zie je wel dat ook Duitsland net als de VS de couppoging en de Gülenbeweging steunt’. Gaan AKPA en Erdogan nu op 16-4 door deze projectie ‘naar de ander’ hun referendum winnen? Ook door de tactiek elke nee-stemmer een ‘terrorist’ te noemen? Mogelijk, hoewel Erdogan met zijn provocatie jegens de EU vooral economisch – minder toeristen en minder handel etc. – zich ook zelf in de vingers kan snijden. Hierdoor kunnen velen immers wakker worden en alsnog kiezen voor een ‘nee-stem. Het gezegde ‘Het probleem is niet dat alles tegenzit, maar meer de perceptie dat alles tegenzit’ heeft op zich veel waars en verklaart vaak of soms een onnodige mineurstemming. Maar in de drie genoemde gevallen lijkt de situatie op het eerste gezicht vrij ernstig en is er sprake van meer dan ‘de perceptie dat het wat tegen zit’.

Verscheen in andere versie als column in VM, Hooglandse Nieuwe en De linker Wang.