hoe onze innerlijke onvrede ontspringt uit ons denken

3-12-17

“Niet de dingen maken ons van streek, maar onze opvattingen over de dingen”, zei de Romeinse filosoof Epictetus. Volgens Hans Feddema ontspringt onze innerlijke onvrede niet door de wereld om ons heen, maar door ons denken. Een betoog.

Dit is geen neutralisme, maar het doet ons inzien dat we zelf de baas zijn, dat we zowel in positieve als negatieve zin kunnen werken aan onszelf.  Kortom dat het zwak is om, zoals bij populisten veel voorkomt, voor het eigen onbehagen continu de schuld aan anderen te geven. Gandhi zei eens: “Niemand kan mij beledigen of kwetsen zonder mijn toestemming.” Is dit nog niet haalbaar voor ons? Ik denk het, maar nu meer en meer wordt ingezien, dat eigen gedachten – hier heb je weer het denken – en eigen gedrag meer dan iets anders onze gezondheid aantasten, zien we de onzin in van het voor onze innerlijke onvrede steeds externe zondebokken aan te wijzen. Iets wat als het collectief gebeurt immers tot oorlog kan leiden.

“We hoeven niet ergens te komen, omdat anderen het willen, als je maar aanwezig bent in jezelf”

 

geluk is de weg

6-11-17

ACTUELE FILOS. COLUMN, 6 november ’17 op de FCL.

Allen weer hartelijk welkom, speciaal Sheila Neijman, de spreekster voor vandaag.

Voordat ik Sheila het woord geef, en voorafgaande aan m’n actuele column,  eerst nog twee voor ons relevante mededelingen.

• Op dinsdag 7 nov. is er op de universiteit weer een mini-symposium over het ‘Daimonion van Socrates’ om 19.30 in het Lipsiusge-bouw zaal 019 in het kader Studium Generale met dr. Tine Wilde als spreekster. 2) Op 16 november is er in Haren een belangrijk cursus Moreel Leiderschap, gegeven door de bekende hoogleraar Joep Domen en voorts door Leon Heutz van het Filosofisch Magazine.

Beide verwerk ik in m’n column, omdat ze zowel levenskunst aan de orde stellen als dimensies, die ik ook 1 oktober accent gaf in m’n in Spiegelbeeld gepubliceerde column ‘Geluk is de Weg’. Voordat ik dat doe, vermeld ik even dat ik gister hiernaast in de Hoogland de prachtige lezing hoorde van onze goede burgervader Lenferink over zowel de ups als de downs in de identiteit van Leiden vanaf de 16 eeuw tot nu; en tevens vrijdagavond in Sijthoff een mooie lezing van filosoof Sebastiaan de Vries bijwoonde over het verdwenen land Atlantis of liever hoe na de enorme verzakking daarvan tot een oceaan in een oer-verleden rijke cultuurstromen met  inwijdings-mysteriën uitwaaierden, in het noorden met Odin, Edda en mysterieuze godenteksten, het Nibelungenlied en de Gotterdämmerung en in het zuiden met een uitwaaiering van een sterke religiositeit via‘n uitstapje in Ierland richting de Farao’s in Egypte. Een lezing die me raakte, omdat die cultuur aangeeft dat de goden of de engelenkrachten in de geestelijke wereld universeel de mens wel subtiel dragen in het leven, maar ook vinden dat het dit leven meestal niet gaat zonder een leer- of groei-proces en via hardships,.  Inwijdingsriten als beproeving voor het leven

      Het laatste is iets wat ik ook ontdekte in de Tswana-cultuur in Afrika in m’n eerste onderzoek als jong antropoloog. Dat was bij 2 Tswana stammen waar ik restanten van inwijdings-riten zag met ook beproevingen, zoals je bij ons nog ziet in ‘het ontgroenen’ bij eerstejaarsstudenten.        Tenslotte sta ik, los van het rumoer rond de biografie over Jan Wolkers, waarvan ik  blij ben dat Leiden binnenkort zich zal ontfermen over diens artistieke nalatenschap, – zijn vrouw Karina daarmee behoorlijk ontlastend -, nog kort stil bij twee actuele hypes nl a) de grote herdenking van 1517 dus van Luther en z’n stellingen en b) de #MeToo beweging. De Luther-herdenking is waardig gevierd met zelfs koning Willem er bij, maar gelukkig ook met een hand in eigen boezem. Met het besef dat de persoonlijkheid Luther iets tegenstrijdigs had, naast een positieve ook een negatieve kant, waarbij hij de joden  ‘tronies’ noemde en uitschold voor ‘dieven en rovers’ , voorts de paus voor ‘antichrist’ en Mohammed voor ‘de eerstgeborene van de satan’. En we tevens in het besef, dat hij later bij de opstand der boeren de zijde van de adel koos, moeten beamen, dat Luther’s Hervorming en bij ons vooral die van Calvijn toch in het begin redelijk positief uitwerkte, ook qua democratie, arbeidsethos en andere waarden in de Nederlandse volksaard. In het begin zeg ik, later ontstonden tevens veel dingen in hun naam, waarvoor het westen zich diep heeft te schamen. Nog los van het feit dat van het calvinisme van toen vandaag weinig meer over is, iets wat vooral de laatste 25 jaar snel is gegaan

   En wat de #MeToo beweging betreft, waarvan Jan Wolkers geen representant avant la lettre was, ha, ha, ze is zowel boeiend als terecht met het aan de kaak stellen van seksueel misbruik en intimidatie vanuit een positie van macht. Op zich positief en ook bewust-wordend, maar schiet ze zo vraag ik, soms niet ook wat door? Bas Heijne zei terecht dat het ‘op de rand’ was, toen twee tv- bekendheden Jelle en Gijs in de media elkaar, de een van verkrachting en de ander van smaad en laster beschuldigden, in plaats van 15 jaar terug er een rechtszaak van te hebben gemaakt. Terug naar de bijeenkomsten van 7 en 16 november.

     Daimonium van Socrates

Van Socrates, die ik wel meer noemde, is bekend, dat hij een daimonium had, een verborgen reisadviseur op zijn levensreis, een soort goddelijke gids, naar wie hij zorgvuldig luisterde, als hij op het punt stond iets uit te voeren of een keus te maken in z’n leven.   Iets waarin sommigen zich vandaag mogelijk herkennen, al of niet via een pendel naar zo’n stem of ingeving luisterend.   Maar dat ‘n bekend filosoof als Socrates dat steeds zei,  het tevens veralgemeniseerde naar alle mensen, frappeert wetenschappers, zich afvragend of dit een soort onzichtbare goddelijke engel is, zoals godenteksten uit de Edda aangeven, dan wel een mentale radar of een functie van het menselijk onderbewustzijn, zoals parapsychologen dat noemen. Dr. Rico Sneller v. d. Leidse Universiteit laat op 7-11 behalve een spreker ook fotografisch materiaal zien, waarbij vastgelegd is, dat de daimonion correleert met zowel het concept van innerlijke religieuze ervaring als met creatieve artistieke processen, waarin het lijkt of de kunstenaar niet zelf schildert of schrijft, maar er als het ware via of door hem/haar heen geschilderd of geschreven wordt. Iets wat de daimonion/daimon van Socrates dan mogelijk een veel grotere betekenis geeft dan op het eerste gezicht lijkt.

          Het leven als een (innerlijke) reis

Bijeenkomst van 16 november is ook van belang voor ons, omdat we allen zoals we hier zitten in wezen leiders zijn, die als het goed is in ons dienen en inzet voor een systeem dat ‘groter’ is dan wij zelf , we voorts in ‘t omgaan met onszelf en anderen functioneren als een rolmodel. Ja fungeren als een rolmodel in een maatschappij die steeds complexer wordt met ook steeds meer ‘vloeibare’ netwerken. Op 1 oktober sprak ik over onze samenleving als ‘vloeibaar’ – bijv. de ene dag een baan of getrouwd en morgen ineens weer zonder baan of vrijgezel en viceversa – en vroeg toen tevens aandacht voor onze innerlijke reis. Het grappige is dat ook Joep Domen en Leon Heutz op 16 nov. spreken van ‘een vloeibare moderniteit’ en tevens van ‘het leven als reis’. Dit in de 4 kernthema’s van hun cursus nl 1) Persoonlijk actor-schap in de vloeibare moderniteit, 2) Respect, eer en beloningen, 3) Moreel leiderschap en praktische wijsheid en 4) Het leven als reis.   Het leven gaan zien als reis, ‘als een onderweg zijn’, zoals een Odysseus en Parcival, is of word dat niet ‘een must’ in onze nogal op het uiterlijke gerichte samenleving? Een samenleving, waarin de mens nogal lijdt aan vervreemding, aan een zich afgescheiden of eenzaam voelen, wat bovendien ook vaak leidt tot zelfafwijzing of nog erger. Onszelf  willen veranderen, in balans of heel willen worden hoort immers bij het leven als reis, terwijl het maar niet willen veranderen of maar vast willen houden aan dwanggedachten nogal eens leidt tot verstarring. Nelson Mandela  – ik beveel graag de expositie in de Nieuwe Kerk in A’dam aan over Mandela, Gandhi en Luther King en ook het boekje van Bas Heijne over de drie – zei bij zijn afscheid als president van ZA: ‘De maatschappij  veranderen is niet gemakkelijk, jezelf veranderen is het moeilijkst’

      Ken je Zelf

Daarom kom ik terug op Socrates, niet op zijn Daimonion, maar op zijn ‘Ken jezelf’, wat in zijn tijd een gevleugeld begrip was bij de toen veel voorkomende mysterie- of inwijdingsscholen en met grote letters ook op de klassieke tempels stond. Een aan jezelf werken via zelfkennis, daarvoor is een lange voet- of fietstocht naar Santiago de Campostella op zich wel functioneel. Op 14 oktober vertelden in m’n woning twee pelgrims in het kader van Letts hun ervaringen, ook hoe ze daardoor contact kregen met hun innerlijke Zelf. Onlangs toonde ik zo ook mijn film over demonenuitdrijving door een sjamaan in naam van Boeddha, gemaakt in m’n onderzoeksdorp in Sri Lanka.  Dat ik zo m’n huis wat ten nutte laat zijn voor allerlei positieve groepen, als zen-meditatie en na de kerst ook weer de yoga van Marian Melgers, is duidelijk. Maar terug naar de Campostella-voet- of fietstocht: is mooi maar niet beslist nodig, het kan ook gewoon op een mediatieve plek thuis rond een kaars. Of in allerlei op innerlijke groei gerichte groepen, onder leiding of coaching van mensen als Sheila.  Iets waar zij natuurlijk veel meer van weet dan ik. Jou introduceren Sheilsa hoef ik eigenlijk niet meer. In ons persbericht van Zinweb over jou wordt tevens gezegd dat je als psychologe groeiprogramma’s ontwikkelt voor mens en organisatie, opdat we het beste uit onszelf en de ander halen.

Ik denk dat we dat allen wel een beetje willen: het beste uit onszelf halen. Ons hart klopt hoe dan ook – het loopt al ‘n beetje tegen Sinterklaas, – vol verwachting.  Sheila Neijman: ‘The floor is yours” Kort Naschrift: Het was een prachtige middag geleid door Sheila met veel interactie met veel vragen wat dan wel precies geluk is. Boeiend hoe ze daar speels op in ging en wij allen genoten tot ook bij de borrel daarna. Heel erg bedankt Sheila en de vele aanwezigen, ruim 40 in aantal

Een iets kortere versie van deze column verscheen in tijdschrift Civis Mundi enhet decembernummer van magazine Spiegelbeeld onder de titel GELUK IS DE WEG

 

marianne melgers over het fenomeen yoga

1-10=2017

Actuele filosofische COLUMN, uitgesproken door Hans Feddema
Allen na een lange zomerstop hartelijk weer welkom, ook zij die voor het eerst zijn en speciaal Marianne Melgers, de charmante inleider van vandaag. Voor ik m’n column uitspreek, nog wat mededelingen: 1) Gister 29-9 was er in Bergen ’n lezing van antropoloog Frans Langenkamp over de weg naar geestelijke volwassenheid c.q. innerlijke groei, maar zonder je ego te hoeven opgeven; toevallig vandaag ook beetje thema van mij. 2) 13 oktober is er op Leidse Universiteit ’n symposium over ‘Spiritualiteit en het kwaad’ vanaf half 2 in de Sterrenwacht zaal C104 en 3) 22t/m 24 okt. is er in Haeren een SPRANKELWEEKEND met als motto ‘Kom uit je keurslijf’ in Het Bergkristal bij de Brabantse Vennen, waar ik 10 jaar terug veel wandel- en themaweekenden voor ‘singles’ organiseerde. Mogelijk een ‘Amsterdamse tik’ van me, maar vind dat je het leven, hoe serieus ook, wat ‘speels’ moet spelen.

Waarheid en Wijsheid
Wat m’n column betreft aarzelde ik even of ik al iets over ‘t mooie boek van Manuel Kalsky ‘Tussen Waarheid en Wijsheid’ zou zeggen, omdat we waarheid meer gaan zien als hypothese of iets vloeibaars, het zoeken er naar nooit eindigt, waarheid vele gezichten heeft en meer met symboliek dan met ratio te maken heeft. In m’n vorig jaar uitgekomen boek ‘Keizer Zonder Kleren, Ken jeZelf, het Goddelijke als Kracht en het Dogma Voorbij’, laat ik een analoog geluid horen. Ook dacht ik even aan hedendaagse mythen, ontstaan rondom oorlog of imposante figuren als Maarten Luther, die trouwens ook z’n zwakheden had, mythen die veelal rechtvaardigings-mythen zijn, soms om met een beroep op de ‘heilige’ waarheid het doden goed te praten, zelfs via een inquisitie die rond 1300 een hoogtepunt bereikte via de sympathieke Dominicaner orde, toen sindsdien let wel ‘de orde van de waarheid’ genoemd. Praktijken en mythen die na enkele eeuwen ook weer ophielden. Gelukkig maar, s.v.p. geen doemdenken: we gaan vooruit.

 

amsterdam-wandeling verjaardag+ karin’s expositie

17-9-2017

Aanwezig: Friederike, Inge, Maria, Tineke, Marianne, Joke, Jacqueline, Marijke, Frans, Jurie, Koos, Anton, (deel), Hans S. (deel) en Hans F.

Een bijzondere wandeling werd het op deze 14^e verjaardag van onze club, met (Karin niet meegerekend) een 14-tal mensen. Eerst een clubje van 6 of 7 bij de koffie met lekkers rond de gezellige tafel bij Joke, waar zich al gauw een boeiend gesprek ontwikkelde over het leven, politiek en onze markteconomie. Daarna riep Marianne, die ons die dag leidde, op ons gereed te maken voor de wandeling naar Karin’s happening voorbij het Museum in de 2^e Weteringsdwarsstraat. Die wandeling mocht er om meerdere redenen zijn. Van 1 september tot 8 oktober is er toevallig op de door M. gekozen route een aparte expositie van abstracte kunst, diverse beelden van ook bekende kunstenaars. Georganiseerd door ARTZUID v.d. gemeente A’dam in de brede Minervalaan. Bij de meeste beelden werd even stil gestaan op onze wandeling met een kleine uitleg door Marianne. Boeiend was ook dat via de Nicolaas Maasstraat en de Quarkstraat we al gauw op het Museumplein kwamen, waar een prachtige sfeer was met orkestjes en een markt, waarvan het jammer was dat we er niet meer van konden ‘proeven’.      MENSELSOHN MET PASSIE GEZONGEN       Aangekomen ‘bij Karin’ verdronken we bijna in het grote aantal mensen, wat  behalve door ontmoeting – wezenlijk in het leven –  ruimschoots werd vergoed door: 1) prachtige foto’s aan de muur, 2) de mooie speech van Karin over de (on)duidelijkheden van de adellijke jong in Italië gestorven Russische Nina en/of idem van haar graf in Venetië, 3) de presentatie van het boek hierover door Karin’s Italiaanse vriend Claudio Fachinelli, die onderzoek deed naar ‘Nina’; een boek in het Nederlands, dus in en vertaling, waaraan Karin een grote bijdrage had (enkelen van ons kochten het boek), 4) bijzonder pianospel door een uit Rusland afkomstige moeder en dochter en 5) als verrassende toegift muziek van Mendelsohn (Am Flügel des Gesanges), onder pianobegeleiding en met passie gezongen door ons aller Friederike.

 

tijdelijke terugval geweldloosheid als strategie?

september 2017

De Franse wetenschapper Dominique Moïsi ziet in Azië, het Westen en het Midden Oosten als hoofdemotie  resp. hoop, angst en vernedering. Hoop in Azië geeft aan dat men zich vrij voelt of dat de vrijheidsstrijd op een respectvolle manier gebeurde, o.m. via de weg van geweldloosheid. En voorts vooral dat men perspectief ziet. Angst geeft aan dat Europa wel 1) als eerste democratie kreeg, zij het net als nu in het M.O. eerst ook via intern geweld (dat van guillotine rond 1800); en voorts dat men 2) welvaart en 3) macht heeft, alle drie zaken, waarvoor men bang is die te verliezen. Vernedering als hoofdemotie in het M.O. komt doordat delen daarvan ‘n westerse kolonie waren, maar vooral dat er sprake was van het ook cultureel machtige mild-islamitische Osmaanse rijk, waaraan in 1918 een einde kwam. Dit laatste door eigen falen en zeker ook dat de democratie er in de vorm van de Arabische Lente zo laat kwam, nu tevens moeizaam verloopt. Maar dit toch in hun perceptie door toedoen van het ‘christelijke’ Westen, dat hen thans voor hun gevoel ook nog ‘overvleugelt’. Vernedering voedt haat. Als antropoloog voelde ik die daar wel in gesprekken. Vooral jegens de VS, nadat Bush jr. in 2003 meende (in zijn woorden): ‘Irak tot democratie te (moeten) bombarderen’.

   Haat de energie van (tegen)geweld en empathie als die van geweldloosheid

Zoals empathie de immateriële kant van geweldloosheid is, dus het zich bevrijden van een onderdrukker zonder die als persoon af te schrijven, zo is haat de energie van tegengeweld, uitmondend vaak in wraak vanuit een zich vernederd voelen. Die wraak is nu vanuit het MO complexer dan ooit vanwege de fanatieke religieuze dimensie, die zij thans heeft bij o.a. IS en Al-Qaida. Ook al waren er bij ons ook wel perioden van meedogenloos religieus geweld, hun wraak raakt ons zeer, ook vanwege het zelfmoordgeweld tegen onschuldigen, zoals recent in Barcelona.

 

kuitert rekende met ‘geloof’ af, niet met het goddelijke

26-9-2017

De dood van de mogelijk bekendste theoloog in NL Harry Kuitert was met recht ‘meer dan een toevallige rimpeling’. Alle media wijdden er aandacht aan met koppen als ‘De theoloog, die Bijbel en God betwistte’ (NRC), ‘Symbool voor veranderingen in de gereformeerde wereld’ (Trouw), ‘Theoloog in al zijn vezels, die definitief afrekende met God’ (De Volkskrant), ‘Theoloog van de Afbraak’ (Nederlands Dagblad). Een vroegere opponent van hem, dr. J. Hoek schrijft ironisch in Reformatorisch Dagblad:’ Nu heeft Kuitert God ontmoet en weet hij wat hij in zijn leven steeds meer is gaan betwijfelen en ontkennen’.Kuitert nam van zeer veel afscheid. Het traditionele ‘geloof en de kerkelijke leer bleken’ volgens hem ‘louter papier’, ze zijn althans door mensen bedacht. ‘De kerk als constructiefout’ was de titel van zijn laatste boek. Maar rekende hij ook af  met het goddelijke/‘met God’ of met ‘bestaan van God’? Was hij een atheïst, zoals nu  in de beeldvorming naar voren komt? Of ging het hem om een oud godsbeeld, dat eeuwenlang dominant was in het christelijke en seculiere Westen? Dus dat hij als een Nietsche – deze bleek eerder een godzoeker dan een atheïst -, het dominante godsbeeld dood verklaarde. Die vraag is te meer relevant, omdat er vandaag andere godsbeelden in zwang zijn als Oergrond, Universum, Bron, ‘Eenheid van zijn en niet-zijn’ of de ‘Ene Werkelijkheid’, die zich in vele gestalten manifesteert.

     Kuitert is afgeschilderd als een rationalist. Hij bleef inderdaad lang kind van de in de protestantse wereld sterk aanwezige ideologisch en intellectueel aangezette theologie van dr. A. Kuyper. Hij bestreed dat met gelijke wapens, nl via het intellect. Het succes van zijn boeken kwam mede ook omdat hij zo helder redenerend schreef, waardoor hij overkwam als een rationalist. Maar we zien dan over het hoofd, dat hij tevens een soort moderne mysticus was en sterk geïnteresseerd in poëzie en kunst, dus ook het menselijke gevoel en de religiositeit daarin niet ontkende. Je kunt ook zeggen dat hij de ‘spiritualiteit of mystiek van de joodse psalmen’, die hij op hoge leeftijd nog wel zong, onderkende en voelde. Hij nam vooral afstand van een theologisch godsbeeld, het beeld van God uit de Middeleeuwen of daarna als ‘een straffende en belonende Heer op afstand’. Maar er is volgens hem niettemin iets wat ons overstijgt, het Mysterie, Universeel Bewustzijn, Liefde of het Al, wat je als mens ‘kunt ervaren’. Hij voorzag al in de jaren ’90 de opkomst van een verinnerlijking van de religie, waarbij het niet of minder gaat om een instituut of dogmatisch geloof maar meer om onze innerlijke (zielen)reis als ‘mensen van de weg’, in mijn woorden als ’n Odysseus of Parcival onderweg zijn.                    INNERLIJK  ERVAREN

   Kuitert noemde de mens daarom ‘ongeneeslijk religieus’ en sprak ondanks z’n rationalisme ook over dat ervaren van binnenuit. Een beleven van bezieling gevende verbondenheid met het Mysterie, dat hoe ook ons subtiel draagt, een ervaren dat steeds meer centraal komt te staan in de religiositeit van vandaag. Zijn slogan ‘Al het spreken over boven komt van beneden’ sluit dat innerlijk ervaren immers niet uit. Integendeel, ligt het niet op onze weg al levend de in onszelf aanwezige goddelijkheid te ontsluieren en geestelijk volwassen te worden, de beperkende overtuigingen voorbij, kortom zo werkers van liefde te worden? Niet dat Kuitert dit in z’n ‘afbraak van het oude’ zo overduidelijk stelde, maar hij het ging hem niettemin om veranderen in het leven, om ervaren en het daarbij inspiratie kunnen ondergaan van wat ons overstijgt. Hij brak niet alleen af, maar was zijdelings of subtiel tevens tevens een vernieuwer. We vergeten dat vaak, omdat hij zich mentaal zo kritisch uitte over het godsbeeld waarin wij of zeer velen van ons lang zijn opgevoed.    (Dr Hans Feddema is antropoloog, voorheen universitair docent, historicus en publicist)

  Verscheenverschijnt primair in CIVIS MUNDI sept./okt en bij Djien Tan.

 

 

vernieuwing als die van ‘1517’ ……. ‘again in the air’ ?

februari 2017

Komen en gaan lijkt onderdeel van het ‘panta rhei’ (alles stroomt) en het evolutieproces van het ‘goddelijke leven’. Soms is het afbraak en dan weer de geest van opbouw of vernieuwing. Een geest van:  ‘it is in the air’. Zo’n 500 jaar terug bleek dit het geval met Luther – een held, hij had het met de dood kunnen bekopen, wist immers dat de Clerus geen oppositie gedoogde -, ook al kun je je afvragen of de vernieuwers van toen – anders dan Erasmus – niet te snel kozen voor een totale breuk met de kerk in crisis. Een vraag die je wellicht ook kunt stellen bij de opkomst van de ‘nieuwe spiritualiteit’, in en (vooral) buiten de kerk. Los van de rechtlijnigheid, die na 1517 al gauw bij protestanten ontstond, zie ik niettemin qua vernieuwing een parallel tussen beide. Er groeide in 1517 met een oppermachtige clerus als tussenschakel ineens het nieuwe besef: ‘ik sta zelf als mens in een persoonlijke verhouding en beleving tot God’.

HET ZELF ALS INDIVIDU KUNNEN ERVAREN

Net als vandaag in een vrij grote onderstroom, maar dan onder de noemer verbinding met de Bron, de Oergrond, de Ene, dus God, niet hoog in de lucht maar hier en overal, in alles en ook in ons. Het principe is hetzelfde, nl. dat we de verbinding met de Bron zelf kunnen ervaren. Ja ook rond 1517 was dit ‘in’, zeker bij de ‘nadere reformatie’, mensen gingen zelf meer voelen en geloven; een Erasmus legde ook nadruk op onze vrije wil. Helaas ging al gauw deze spiritualiteit verloren en zocht men het in ‘verstandelijk geloof’ met ook bijna geen rituelen, terwijl katholieken reageerden met een weinig overtuigende restauratie. Gelukkig kwamen er daarna wel weer andere vernieuwingen op, zeker in kloosters. Rond 1935 o.a. ook in kringen rondom de bekende joodse Etty Hillesum, net als Eileen Caddy van Findhorn een voorloopster van de nieuwe spiritualiteit van nu. Etty verwierp dogma’s, mediteerde elke ochtend, deed aan reli-shoppen en zocht het goddelijke in eenheid en in haar binnenste, begrijpend dat je daarvoor jezelf leeg moet maken van oude pijn en overtuigingen. De beweging van thans richt zich ook op onze reis van innerlijke religiositeit, transformatie, zelfacceptatie, heel-wording, bewustzijnsverruiming en leven vanuit verbinding met het Goddelijke en zo te ontwaken naar ons ware Zelf. Compassie is dan het gevolg, niet van bovenaf, maar van binnenuit, zoals ook Etty, weten we uit haar dagboeken, in ‘Westerboek’ anderen hielp ‘stukjes God en Liefde’ weer op te delven in hun geteisterde harten.

Column in Hooglandse Nieuwe febr.’17

 

 

zit alles tegen of is dat perceptie?

maart 2017

Verleiding van de macht

Een VVD, CDA, D’66, GroenLinks-coalitie, waar men nu over onderhandelt, lijkt me op zich een goede optie. Voor een jonge partij als GroenLinks lijkt ‘t van belang a)‘regieringsfähig’ te worden en b) D’66 in die coalitie te versterken in de richting van groensociaal. En laat de PvdA zich svp de tijd gunnen om zich op zichzelf te herstellen.)Maar m’n thema in deze column is meer ‘t buitenland en begint met Trump in de VS. Na Obama zien we via of met hem als narcistisch overkomende president ‘extreem rechts’ aan de macht. Minder de ‘Tea-party’ als wel de buitenparlementaire beweging in de VS. Risicovol op meerdere terreinen. We zien het al via het willen blokkeren van inreisvisa voor mensen uit zeven islamitische landen. Risico ook, omdat Steven Bannon naast en als het ‘brein’ van Trump in staat is een autoritaire staat te gaan creëren. We moeten afwachten of het een drama wordt á la Nixon, dan wel of het gaat meevallen, mede door tegenstand van het congres of geweldloos en/of juridisch verzet van onderop. Meen echter wel dat dit een zaak is die ‘tegen zit’.

In Z.-Afrika is er voorts met president Zuma ook iets inzake de verleiding van de macht, let wel een opvolger van de grote Mandela. Het raakt me omdat ik m’n eerste onderzoek als antropoloog in Z.A. deed onder drie Tswana-stammen en m’n dissertatie over hen opdroeg aan een tweede held van het land nl. Beyers Naudé. Jammer dat Zuma dit alles bezoedelt met zijn laakbaar omgaan met macht en nu met zelfs een soort coup. Zijn termijn eindigt eind dit jaar en hem wacht behalve protest van onderop een rechtsgeding . Hopelijk wordt z’n corruptie ongedaan gemaakt en is wat in deze nu tegenvalt, tijdelijk. Wat tenslotte in hoge mate tegen zit, is de situatie in Turkije, nadat Erdogan of zijn AKPA in het parlement een 50+1 positie kreeg. Hoe hij daarna autocratisch opereert, de rechtstaat ter zijde schuift, sterk naar het islamisme neigt en als ‘een Stalin van voorheen’ journalisten, rechters, leraren en Koerden massaal ‘zuivert’ via ontslag en/of arrestatie. En hoe er voorts ook meer sprake is van de ‘lange arm’ van Turkije tot ver over de grenzen. Dit gebeurt alles mede door Erdogan’s onjuiste opvatting van democratie nl.: ‘het volk kiest, maar mag daarna geen kritiek uitoefenen op de staatsmacht en de heersende elite’. De laatste indien nodig aanklagen mag eigenlijk ook niet in zijn perceptie.

 

jihadisme en erdogan haaks op de islam?

april 2017

   Religies hebben iets dubbels. Ze zijn zowel regelgevende en soms onderdrukkende machtsinstituten als tevens indirect iets mystieks, dat troost, verbinding en innerlijke kracht geeft. Het christendom bevorderde zo mensenrechten, maar staat ook bekend om haar kruistochten en vervolging van ‘ketters’. Anders gezegd, ze noemt zich net als de islam een vredesreligie, maar kent ook een officiële leer v.d. ‘Rechtvaardige Oorlog’ met regels, waarin oorlog niet uitgesloten behoeft te worden. Heel wat vorsten beriepen zich er op, indien ze meenden ten strijde te moeten trekken, hun zaak mooi voorstellend en zich rechtvaardigend met ‘echt niet anders te kunnen’. President Bush sr. deed dat nog recent, toen hij militair ingreep in Irak, dat Koeweit binnenviel. Trump deed dat niet, toen hij Assad ‘strafte’ voor diens recente (vermeende) gifgasaanvallen, maar als leider van een ‘christelijke machtsnatie’ gaf hij let wel zichzelf het recht die militaire ‘afstraffende’ interventie te mogen doen.

Islamitische regels inzake oorlog en conflict

Zien we in de islam iets analoogs, nu al sinds nine-eleven jihadisten met hun aanslagen op onschuldigen als ook president Erdogan voor zijn gevangen zetten van journalisten e.a. zich mede beroepen op de islam? Nederland maakte zeer waarschijnlijk fouten in R’dam bij het consulaat jegens ministers met een diplomatiek paspoort, waarvoor excuses op zijn plaats zijn. Maar wat we toen over ons heen kregen                                                                                                                                                                                       Nederlanders nazi’s en daders van ‘Srebrenica’ noemen of hen indirect te bedreigen met: ‘Als jullie zo doorgaan, zal geen Europeaan waar ook ter wereld veilig over straat kunnen’ – grenst aan verbaal geweld. Reden na te gaan, hoe men in de islam tegen geweld aankijkt. Bekend is dat nine-eleven en publieke onthoofding van James Foley en anderen door IS van gezaghebbende islamitische zijde is afgewezen als ‘in strijd met de principes van de Koran en de traditie van de Profeet.’  

 

evolutie van bewustzijn? column uitgesproken op F.C.L. op 07-05-17

07-05-17

Allen weer hartelijk welkom op deze zonnige meidag, nog net bekomen v.d. vraag of het wel de ‘eigen doden’ waren die we hebben herdacht, kortom wel goed in de leer waren op de 4 mei-herdenking. Een ritueel waarbij ik naast gedragen leed overigens ook graag even aan verzoening, liefde en het perspectief op een nieuwe wereld denk.
Speciaal welkom Gerrit Teule als de inleider vandaag, die na m’n gebruikelijke column ons in z’n ban zal krijgen denk ik. K heb je ontdekt door je boek wat ‘Darwin niet kon weten’ en kocht en las ook 3 andere boeken van je, o.a. ‘Hebben we een ziel?’Ik ondekte je overigens samen met de vernieuwende VU-fysicus Arie Bos via z’n boek ‘Hoe de stof geest kreeg”.
Eerst even wat mededelingen: 1) Van 24-29 juli is er in A’dam op het Montessory Lyceum een zomerweek Franz Kafka, die in zijn roman Het slot nogal gebruik maakte van Plato, Kierkegaard, Nietzsche en Buber, v.kal@uva.nl
2) Op 23 juni is er in Oosterhout een bezinningsdag over de bekende mystica en visionair Hildegard van Bingen v10-17.00, indo/opgave spiritwijs@your-mail.com.3) Woonde onlangs een open dag vd Vrij Metselaars bij, waarover ik op facebook een en ander deelde, ook dat het aan psychoanalyse doen voor je innerlijke groei indirect ook speelt bij de intensieve vriendschapsgesprekken in hun wekelijks avonden, waarbij mensen zich meestal zeer kwetsbaar durven opstellen en daardoor eerder in balans komen. 4) Een van jullie stuurde me een groot Volkskrant-artikel over de film Down to Earth, die tot verassing v.d. krant een succesmovie werd, met prachtige natuuropnamen uit alle delen v.d. wereld en vooral ontroerende interviews met 9 wijze spirituele inheemse leiders
Zag die film zondag in het Kijkhuis en was ook onder de indruk.